حقوق بشر و محیط زیست – دورنمای فلسفی، نظری و حقوقی

این کتاب با نگاهی فلسفی، نظری و حقوقی به بررسی پیوند حقوق بشر و محیط زیست پرداخته است. نویسنده کتاب، نخست با نگاهی تاریخی، ریشه های اصلی تخریب و تباهی محیط زیست را بررسی و، بدین وسیله، زمینه طرح دیدگاه های خود در زمینه حقوق بشر و محیط زیست و پیوند دوسویه میان آنها را فراهم کرده است. بدین منظور، مبانی نظری حقوق بشر و دیدگاه های موجود در این زمینه مرور شده است. در بخش های دیگر کتاب، از رهگذر بررسی و تحلیل حق های موجود در میثاق بین المللی حق های سیاسی و مدنی و میثاق حق های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زمینه پیشنهاد میثاق سومی به نام میثاق حق های زیست ـ محیطی فراهم شده که بر پایه حق های مرتبط در دو میثاق پیشین، دربردارنده مجموعه ای از حق های زیست ـ محیطی است. چنین رویکردی، این کتاب را برای دانشجویان و دانشوران حقوق و دیگر علاقه مندان به مباحث فلسفی و نظریِ حقوق بشر و محیط زیست به منبعی ممتازتبدیل می کند.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
یادداشت مترجم
مقدمه
1- تعریف و محتوای «حق بر محیط زیست»
2- انسان محوری در برابر محیط زیست محوری
3- حوزۀ پوشش [مسائل زیست محیطی]
4- نسل سوم حقوق بشر یا حق های همبستگی
5- توسعة پایدار به عنوان یک چارچوب مفهومی
پی نوشت ها
بخش اول: تشریح وضعیت کنونی
فصل اول: بنیان های تاریخی و فلسفی جنبش زیست محیطی
مقدمه
آ) ریشه های بحران زیست محیطی
1- ریشه های دینی بحران زیست محیطی
2- انقلاب کشاورزی
3- انقلاب علمی
4- سرمایه داری
5-رشد جمعیت
6- فقر شدید و رفاه
ب) ظهور و توسعة محیط زیست گرایی
1- بنیان گذاران محیط زیست گرایی
2- پیدایش محیط زیست گرایی مدرنمرسوم است که ردّ پای پیدایش محیط زیست گرایی مدرن را در آثاری نظیر بهار خاموش (1962)، نوشتة راشل کارسون، بمب جمعیت (1968)، نوشتة پُل ارلیک و مقالة «تراژدی منابع مشترک» گرت هاردین، و نیز در نوشته های
پ) مفاهیم اصلی فلسفة محیط زیست
1- انسان محوری
2- محیط زیست محوری
2ـ آ- تعریف
2ـ ب- آزادی حیوانات
2ـ پ- کل گرایی و فرضیة گایا
2ـ ت- اکولوژی بنیادین و اکولوژی فرافردی
3ـ ث- نقد اکولوژی بنیادین و دیگر نظریه های محیط زیست محور
ت) بین المللی سازی موضوعات زیست محیطی: از عرصة فلسفی تا عرصة حقوقی
نتیجه گیری
پی نوشت ها
فصل دوم: مروری بر ویژگی ها و مجادلات مربوط به حقوق بشر
مقدمه
آ) نظریه های حقوق بشر: بنیادهای فلسفی و حقوقی
ب) انسان ها به عنوان دارندگان حقوق [بشر]
پ) بین المللی سازی و جهان گرایی حقوق بشر
1-بین المللی سازی حقوق بشر
2- جهان گرایی در برابر نسبی گرایی فرهنگی
ت) یکپارچگی و تفکیک ناپذیری حقوق بشر: طبقه بندی حقوق بشر
1- دوگانة حقوق بشر
2- مفهوم نسل سوم حقوق بشر
3- فردگرایی در برابر جمع گرایی
ث) اجرایی کردن حقوق بشر
1- رعایت حقوق بشر بین المللی
2- نقش سازمان های مردم نهاد
3- عدالت پذیری حقوق بشر اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی
4- تعهدات دولت ها
5- محدود بودن متولّیان حقوق بشر [به بخش دولتی]
نتیجه گیری
پی نوشت ها
بخش دوم: مفهوم سازی و توسعۀ مسائل زیست محیطی به مثابه حقوق بشر
فصل سوم: نظریه پردازی رویکردهای حقوق بشری مختلف دربارة مسائل زیست محیطی
مقدمه
آ) نظریة گسترش
1- حق زندگی
2- حق بر زندگی خصوصی
3- حق بر استاندارد مناسب زندگی و حق بر سلامت
ب) نظریة «دموکراسی زیست محیطی»
1- مفاد بین المللی حق های شکلی زیست محیطی
2- کنوانسیون آرهوس
3- فواید حق های شکلی زیست محیطی
پ) نظریة آفرینش
1- مسائل مربوط به تعریف اصطلاحات
2- مخالفت های دیگر با حق های ماهوی زیست محیطی
3- از حق های شکلی و اشتقاقی تا حق های ماهوی زیست محیطی
نتیجه گیری
پی نوشت ها
فصل چهارم: ترکیب بندی جدید نظام حقوق بشر با بهره گیری از مفهوم توسعۀ پایدار و مفهوم سازی دوسطحی حق های زیست محیطی
مقدمه
آ) توسعة پایدار: پیوند مصلحتی محیط زیست و توسعه
1- توسعۀ پایدار چیست؟
2- سه رُکنِ توسعۀ پایدار
ب) توسعۀ پایدار به مثابه چارچوبی نظری و هنجاری برای حق بر توسعه و حق بر محیط زیست
1- توسعۀ پایدار پیوندی است میان تجارت و محیط زیست
2- توسعۀ پایدار به مثابه مفهوم سازش دهندۀ توسعه و محیط زیست
3- گفتمان حقوق بشر به مثابه مخرج مشترک محیط زیست و توسعه
پ) ترکیب بندی جدید نظام حقوق بشر
1- حق بر دموکراسی و میثاق بین المللی حق های مدنی و سیاسی
2- حق بر توسعه و میثاق بین المللی حق های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
2ـ آ- حق بر توسعه: همگرایی توسعه و حقوق بشر
2ـ ب- ماهیت حق بر محیط زیست
3- یک حق بر محیط زیست، یا چندین حق زیست محیطی؟
ت) به سوی میثاق جدیدی برای حق های زیست محیطی
1- حقوق طبیعت
2- حق بر محیط زیست سالم (عاری از آلودگی)
3- حق بر منابع طبیعی
4- حق بر آب
5- حق بر غذا
6- حق بر زمین بومی
7-بهره وران و متولّیان حق های زیست محیطی
نتیجه گیری
پی نوشت ها
نتیجه گیری
پی نوشت ها
کتابنامه
واژه نامه
نام ها
نمایه