حقوق تجارت الکترونیکی

پیدایش وسایل ارتباط الکترونیکی و بهره گیری روزافزون از آنها در امر تجارت، موجب شکل گیری سازوکار ویژه ای برای بازرگانی با عنوان «تجارت الکترونیکی» شده است. توسعه این نوع از تجارت و مزایای بسیار آن از جمله سرعت و ارزانی، کشورهای مختلف را به تلاش برای ساماندهی آن تشویق کرده است.زیربنای قواعد حقوقی قابل اجرا در تجارت الکترونیکی، متفاوت از آنچه در دیگر شیوه های تجارت به کار گرفته می شوند، نیستند. در عین حال، اینکه اصول حقوقی چگونه در تجارت الکترونیکی به کار گرفته می شوند و چه تشریفاتی برای اعتبار ارتباطات الکترونیکی باید طی شود، از مسائلی است که نیاز به بررسی دارد.در این کتاب، موضوع قراردادهای الکترونیکی، خدمات مالی و مالیاتِ تجارت الکترونیکی، مسئولیت مدنی در تجارت الکترونیکی، حقوق مصرف کننده در تجارت الکترونیکی، قانون حاکم، دادگاه صالح و نظام حل وفصل اختلافات در این نوع از تجارت، مورد بررسی قرار گرفته است.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
علائم و عبارتهای اختصاری
پیشگفتار
فصل اول: کلیات
مبحث اول: مفهوم و پیشینه تجارت الکترونیکی
گفتار اول: اقسام تجارت الکترونیکی
گفتار دوم: پیشینه تجارت الکترونیکی
گفتار سوم: پیشینه اینترنت
مبحث دوم: مفهوم و قلمرو حقوق تجارت الکترونیکی
گفتار اول: «حقوق تجارت الکترونیک» یا «حقوق تجارت الکترونیکی»
گفتار دوم: مفهوم حقوق تجارت الکترونیکی
مبحث سوم: جایگاه حقوق تجارت الکترونیکی در علم حقوق
گفتار اول: جایگاه حقوق تجارت الکترونیکی در حقوق فضای مجازی
گفتار دوم: اصالت حقوق تجارت الکترونیکی
مبحث چهارم: منابع حقوق تجارت الکترونیکی
گفتار اول: منابع اصلی حقوق تجارت الکترونیکی
گفتار دوم: منابع فرعی حقوق تجارت الکترونیکی
فصل دوم: قراردادهای الکترونیکی
مبحث اول: انعقاد قرارداد الکترونیکی
گفتار اول: اعلام اراده و دعوت به معامله
گفتار دوم: شیوه اعلام اراده
بند اول: نامه الکترونیکی
بند دوم: پایگاه اینترنتی (تارنما)
بند سوم: سامانه پیام خودکار
الف) مفهوم سامانه پیام خودکار و اعتبار قراردادهای منعقده از طریق آن
ب) ماهیت حقوقی انعقاد قرارداد از طریق سامانه پیام خودکار
ج) انتساب قرارداد سامانه پیام خودکار به مالک آن
بند چهارم: قرارداد مبتنی بر کلیک
بند پنجم: قرارداد با امکان دریافت شروط قراردادی
بند ششم: قرارداد با بازکردن بسته
مبحث دوم: اشتباه و خطا در قراردادهای الکترونیکی
گفتار اول: اشتباه در قرارداد الکترونیکی
گفتار دوم: خطا در قرارداد الکترونیکی
مبحث سوم: زمان و مکان انعقاد قرارداد الکترونیکی
گفتار اول: اهمیت تعیین زمان و مکان انعقاد قرارداد
گفتار دوم: نظریه های مطرح در مورد زمان تحقق قبول
گفتار سوم: انواع قراردادهای الکترونیکی از حیث زمان تحقق قبول
بند اول: تحقق قبول در قرارداد فوری
بند دوم: تحقق قبول در قرارداد غیرفوری
بند سوم: تحقق قبول در قرارداد الکترونیکی «فعلی»
بند چهارم: تحقق قبول در قرارداد سامانه خودکار
گفتار چهارم: معیار ارسال و وصول ایجاب و قبول الکترونیکی
مبحث چهارم: تشریفات انعقاد و عقود تشریفاتی الکترونیکی
گفتار اول: تشریفات انعقاد الکترونیکی قرارداد
گفتار دوم: عقود تشریفاتی الکترونیکی
فصل سوم: خدمات مالی و مالیات تجارت الکترونیکی
مبحث اول: بانکداری الکترونیکی
گفتار اول: ابزارهای حقوقی تحقق بانکداری الکترونیکی
بند اول: زیرساخت قانونی بانکداری الکترونیکی
بند دوم: موافقتنامه های مرتبط با بانکداری الکترونیکی
گفتار دوم: بانکداری مجازی
بند اول: اعمال قواعد عمومی بانکداری در بانک مجازی
بند دوم: مسئله‏ صلاحیت محلی در مورد بانک مجازی
بند سوم: قواعد اختصاصی حاکم بر بانک مجازی
مبحث دوم: پرداخت های الکترونیکی
گفتار اول: کارت های بانکی پرداخت
گفتار دوم: انتقال الکترونیکی وجه
گفتار سوم: تسویه و پایاپای الکترونیکی
بند اول: تسویه الکترونیکی
بند دوم: پایاپای الکترونیکی
گفتار چهارم: پرداخت های الکترونیکی کلان و بین المللی
مبحث سوم: بیمه تجارت الکترونیکی
گفتار اول: چالش های بیمه تجارت الکترونیکی
بند اول: نبود مقررات و عرف بیمه ای
بند دوم: بیمه پذیری مخاطرات مجازی
بند سوم: ارزیابی مخاطره و خسارت
گفتار دوم: مخاطرات قابل بیمه تجارت الکترونیکی
گفتار سوم: بیمه عمومی تجارت الکترونیکی
مبحث چهارم: مالیات تجارت الکترونیکی
گفتار اول: معیارهای دریافت مالیات در تجارت الکترونیکی
گفتار دوم: توصیف درآمد تجارت الکترونیکی
گفتار سوم: مسائل اجرایی و عملی مالیات تجارت الکترونیکی
فصل چهارم: مسئولیت مدنی در تجارت الکترونیکی
مبحث اول: مسئولیت قراردادی در تجارت الکترونیکی
گفتار اول: نقض قرارداد بیع یا تأمین کالا
گفتار دوم: نقض قرارداد ارائه‏ خدمات
مبحث دوم: مسئولیت قهری در تجارت الکترونیکی
گفتار اول: مسئولیت مدنی رسا
بند اول: مفهوم و مبنای مسئولیت مدنی رسا
بند دوم: قواعد حقوقی حاکم بر مسئولیت مدنی رسا
بند سوم: مسئولیت مدنی رسا در حقوق تطبیقی
گفتار دوم: مسئولیت مدنی در قبال محتوای تارنما
گفتار سوم: مسئولیت مدنی دسترسی بدون مجوز به اسرار تجاری
گفتار چهارم: مسئولیت مدنی در قبال پخش ویروس
فصل پنجم: حقوق مصرف کننده در تجارت الکترونیکی
مبحث اول: مفهوم و اوصاف مصرف کننده
گفتار اول: مفهوم مصرف کننده در حقوق ایران
گفتار دوم: مفهوم مصرف کننده در حقوق تطبیقی
گفتار سوم: اوصاف مصرف کننده
بند اول: شخص حقیقی یا حقوقی
بند دوم: کالا یا خدمت
بند سوم: قصد مصرف
مبحث دوم: حمایت از مصرف کننده در قراردادهای الکترونیکی
گفتار اول: تعهدات تأمین کننده در قرارداد الکترونیکی
بند اول: تعهد به دادن اطلاعات
بند دوم: تعهد به تأمین کالا یا خدمات موضوع قرارداد
گفتار دوم: حقوق و امتیازهای مصرف کننده در قرارداد الکترونیکی
بند اول: حق انصراف از قرارداد الکترونیکی
الف) مفهوم و پیشینه حق انصراف
ب) هدف از حق انصراف در قرارداد از راه دور
ج) ماهیت حق انصراف
د) مفهوم و محدوده قرارداد از راه دور
ﻫ ) شروع و پایان حق انصراف
و) سوء استفاده از حق انصراف
ز) آثار انصراف
ح) تشریفات انصراف
ط) استثناهای حق انصراف
بند دوم: امکان شکایت سازمان های قانونی و مدنی
فصل ششم: قانون حاکم و دادگاه صالح در تجارت الکترونیکی
مبحث اول: قانون حاکم در تجارت الکترونیکی
گفتار اول: قانون حاکم در قراردادهای الکترونیکی
بند اول: اهمیت تعیین قانون حاکم
بند دوم: معیارهای تعیین قانون حاکم
الف) آزادی طرفین در انتخاب قانون حاکم
ب) نظریه های مطرح در فرض سکوت طرفین قرارداد
بند سوم: موانع و محدودیت های قانون حاکم بر قرارداد الکترونیکی
الف) قواعد آمره
ب) نظم عمومی
ج) اموال غیرمنقول
بند چهارم: قلمرو شمول قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی
گفتار دوم: قانون حاکم در مسئولیت مدنی
بند اول: قاعده مبنا در مسئولیت غیرقراردادی
بند دوم: آزادی انتخاب قانون حاکم بر تعهدات غیرقراردادی
بند سوم: مصادیق مسئولیت مدنی برای تعیین قانون حاکم
الف) قانون حاکم بر مسئولیت در قبال محصول
ب) قانون حاکم در رقابت ناعادلانه و منع رقابت
ج) قانون حاکم در حقوق مالکیت فکری
د) قانون حاکم بر دارا شدن ناعادلانه
گفتار سوم: قانون حاکم درباره مصرف کننده
بند اول: قانون حاکم در قرارداد مصرف کننده
بند دوم: قانون حاکم در روابط غیرقراردادی مصرف کننده
مبحث دوم: دادگاه صالح در تجارت الکترونیکی
گفتار اول: قواعد تعیین دادگاه صالح
بند اول: اصل حاکمیت اراده در تعیین دادگاه صالح
بند دوم: قاعده معیار در صورت سکوت طرفین
بند سوم: نظریه های تعیین دادگاه صالح در دعاوی مجازی
گفتار دوم: دادگاه صالح در قراردادهای مصرف کننده
بند اول: مفهوم اقامتگاه در قرارداد الکترونیکی مصرف کننده
بند دوم: مفهوم شعبه یا نمایندگی تأمین کننده
بند سوم: مفهوم جهت دهی فعالیت
بند چهارم: محدوده حاکمیت اراده در تعیین دادگاه صالح در رابطه با مصرف کننده
فصل هفتم: حل وفصل اختلافات
مبحث اول: منشأ و مصادیق اختلافات در تجارت الکترونیکی
گفتار اول: اختلافات قراردادی
بند اول: اختلاف در قرارداد ارتباط
بند دوم: اختلاف در قراردادهای تجاری الکترونیکی
گفتار دوم: اختلافات غیرقراردادی
مبحث دوم: چالش های حل وفصل الکترونیکی اختلافات
گفتار اول: تولید، ارائه‏ و نگهداری سوابق الکترونیکی
گفتار دوم: ایمنی دادرسی الکترونیکی
گفتار سوم: عادلانه بودن دادرسی برخط
بند اول: بی طرفی و رفتار مساوی با طرفین
بند دوم: استماع دعوا و رسیدگی شفاهی
بند سوم: احراز هویت طرفین و صحت فرایند رسیدگی
مبحث سوم: سازوکارهای حل وفصل اختلافات
گفتار اول: داوری
بند اول: موافقتنامه الکترونیکی داوری
الف) توافق الکترونیکی بر داوری
ب) شکل توافق الکترونیکی بر داوری
ج) توافق بر داوری با مصرف کننده
بند دوم: آیین دادرسی الکترونیکی
الف) اصول بنیادین حاکم بر آیین دادرسی
ب) مراحل رسیدگی الکترونیکی
بند سوم: کارامدی داوری الکترونیکی
الف) مقر داوری الکترونیکی
ب) رأی داوری الکترونیکی
گفتار دوم: دادرسی دولتی
بند اول: چالش های دادرسی دعاوی تجاری الکترونیکی در دادگاه
الف) کافی نبودن مقررات ماهوی
ب) تشریفاتی بودن دادرسی دولتی
بند دوم: تطبیق دادرسی دولتی با دعاوی تجاری الکترونیکی
بند سوم: لوازم ضروری دادرسی الکترونیکی
گفتار سوم: شیوه های جایگزین حل وفصل اختلافات
بند اول: سازوکارهای جایگزین حل اختلاف
الف) میانجی گری
ب) سازش
ج) حل وفصل برخط اختلافات مالی
د) حل وفصل برخط شکایت مصرف کننده
بند دوم: ضرورت معرفی سازوکارهای ویژه تجارت الکترونیکی
کتابنامه
1- منابع فارسی
2- منابع عربی
3- منابع لاتین
نمایه