آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس

کتاب آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس – برگرفته از مدارک معتبر، منابع دست اول و نقل مسئولان و متخصصان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران – روایتی صحیح و تحلیلی واقع بینانه از تاریخ هشت سال دفاع مقدس است. نگارندگان کتاب که در هشت سال دفاع مقدس حضوری مستمر داشته اند و اکنون از مدرسان با سابقه دانشگاههای کشور به شمار می روند با مشارکت جمعی از صاحب نظران و فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران به تهیه این کتاب مبادرت نموده اند.      کتاب با رویکردی علمی و بیانی روان، صادقانه و قابل درک، موضوعات متنوع جنگ را در عرصه های جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، نظامی و امنیتی برای نسل جوان تبیین نموده است.     با مطالعه این کتاب علاقه مندان شناخت و تحلیل مناسبی از مسائل پیچیده دوران دفاع مقدس و مسائل امنیتی محیط ملی ایران و عراق و محیط منطقه ای و بین المللی پیدا می کنند. مطالعه کتاب حاضر به نسل جوان به ویژه دانشجویان و صاحب نظران امور دفاعی و امنیتی توصیه می شود.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
پیشگفتار چاپ یازدهم
پیشگفتار
مقدمه
سرآغاز
فصل اول: کلیات: تبیین مفاهیم جنگ و دفاع
1- تعاریف و اصطلاحات
2- انواع جنگ
3- فرق بین جنگ و دفاع مقدس
4- انواع جهاد
5- ویژگی‎های جنگ
6- اهداف جنگ
7- علل و عوامل شروع جنگ ها
8- دفاع مقدس از منظر حضرت امام خمینی (ره)
فصل دوم: آشنایی با جغرافیای مناطق مرزی ایران و عراق
1- آشنایی با موقعیت جغرافیایی ایران
2- آشنایی اجمالی با جغرافیای استان های مناطق مرزی ایران با عراق
3- شناخت کلی منطقه خلیج فارس و جزایر آن
4- شناخت محیط ملی کشور عراق
فصل سوم: مناقشات مرزی ایران و عراق
1- از تشکیل دولت عثمانی تا دولت عراق (1920 میلادی)
2- از تشکیل کشور عراق تا قرارداد 1975 الجزایر و در ادامه تا پیروزی انقلاب اسلامی
فصل چهارم: بررسی وضعیت محیط داخلی و بین المللی جمهوری اسلامی ایران و عراق و مقایسه تطبیقی آن
1- وضعیت نظام جمهوری اسلامی ایران در آستانه جنگ
2- وضعیت رژیم بعثی عراق در آستانه جنگ
3- مقایسه تطبیقی وضعیت های دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عراق
4- نقش نظام بین الملل در وقوع جنگ
فصل پنجم: علل، اهداف و زمینه سازی رژیم بعث عراق در تهاجم علیه نظام جمهوری اسلامی ایران
1- علل تهاجم رژیم بعث عراق به جمهوری اسلامی ایران
2- اهداف کلی رژیم بعث عراق در تهاجم علیه جمهوری اسلامی ایران
3- زمینه سازی رژیم بعث عراق جهت تهاجم به نظام جمهوری اسلامی ایران
فصل ششم: هجوم سراسری و اشغال مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران
1- تهاجم گسترده هوایی عراق
2- محورهای پیشروی و اهداف عملیاتی ارتش بعث عراق در تهاجم زمینی
3- مناطق اشغال شده و آخرین حد پیشروی ارتش بعث عراق
فصل هفتم: نظرات و تدابیر حضرت امام خمینی (ره)، مقاومت مردمی و نیروهای مسلح، متوقف کردن متجاوز
1- تدابیر و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) در برابر تهاجم ارتش بعث عراق
2- واکنش نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهاجم ارتش بعثی عراق
3- واکنش نیروهای مردمی و نیروهای بسیج به تهاجم ارتش بعث عراق
فصل هشتم: اقدامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران از متوقف کردن دشمن تا پایان سال اول دفاع مقدس
1- اوضاع سیاسی، امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران
2- اجرای عملیات های زمینی، هوایی و دریایی
ارزیابی چهار عملیات چهار ماهه اول جنگ
فصل نهم: آزادسازی مناطق اشغالی جمهوری اسلامی ایران
1- تغییر در فرماندهی عالی جنگ
2- همکاری و هماهنگی مؤثر ارتش و سپاه
3- آزادسازی مناطق اشغالی (کلیاتی از عملیات های مشترک سپاه و ارتش)
4- تحلیل وضعیت عملیات های آزادسازی
5- دلایل پیروزی نیروهای مسلح
فصل دهم: راهبرد تعقیب و تنبیه متجاوز
1- چرایی ادامه جنگ پس از آزادسازی خرمشهر
2- راهبرد جمهوری اسلامی ایران پس از آزادسازی خرمشهر
3- اجرای عملیات در داخل خاک عراق برای وادار کردن دشمن به قبول شرایط جمهوری اسلامی ایران
4- عملیات والفجر 8
5- عملیات کربلای 5
فصل یازدهم: اقدامات دشمن برای توسعه جنگ و وادار کردن جمهوری اسلامی ایران به توقف اقدامات نظامی
1- استفاده گسترده از عوامل شیمیایی و نقش کشورهای کمک کننده در آن
2- حملات وسیع هوایی و موشکی به شهرها و منابع حیاتی و حساس
3- جنگ نفتکش ها و تأثیر آن بر امنیت خلیج فارس و اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
4- تغییر روش پدافند عراق و تهاجم موردی به بعضی از مناطق مرزی
فصل دوازدهم: نقش کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای در جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران
1- کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس
2- بلوک غرب با محوریت ایالات متحده آمریکا
3- بلوک شرق با محوریت اتحاد جماهیر شوروی
فصل سیزدهم: رفتار سازمان ملل در جنگ ایران و عراق و فرایند صدور قطعنامه 598
1- مروری بر تعداد قطعنامه های صادرشده توسط شورای امنیت سازمان ملل
2- فرایند صدور و مفاد قطعنامه 598 در تاریخ 29 تیرماه 1366
3- شرایط داخلی و خارجی ایران و دلایل پذیرش قطعنامه 598 توسط ایران
4- گزیده هایی از پیام امام خمینی (ره) مبنی بر قبول قطعنامه 598
فصل چهاردهم: مقطع پایان جنگ
1- پذیرش قطعنامه 598 توسط جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی
2- اجرای تهاجم گسترده و مجدد ارتش بعث عراق به جمهوری اسلامی ایران
3- دفع تهاجم مجدد ارتش بعثی عراق در خوزستان
4- اجرای عملیات فروغ جاویدان توسط منافقین با پشتیبانی ارتش بعث عراق
5- اجرای عملیات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در غرب (عملیات مرصاد)
6- پذیرش قطعنامه 598 از سوی رژیم بعث عراق به طور رسمی
7- اعلام آتش بس توسط شورای امنیت سازمان ملل
فصل پانزدهم: دلایل و عوامل پیروزی جمهوری اسلامی ایران در دفاع مقدس
1- دلایل پیروزی جمهوری اسلامی ایران
2- مهم ترین عوامل پیروزی جمهوری اسلامی ایران
فصل شانزدهم: تحلیل آمار ایثارگران جمهوری اسلامی ایران و تلفات ارتش بعث عراق
1- شهید و شهادت
2- ایثارگری و فرهنگ جهاد و شهادت
3- اسطوره های دفاع مقدس
4- تشابهات دفاع مقدس و عاشورای حسینی
5- آمار ایثارگران دوران دفاع مقدس
فصل هفدهم: وضعیت امداد، بهداشت و درمان در دفاع مقدس
1- اهمیت بهداری در جنگ
2- تاریخچه و نحوه شکل گیری
3- مدیریت و فرماندهی در بهداری رزمی
4- امداد و انتقال
5- بهداشت
6- دارو و تجهیزات پزشکی
7- شهدا، جانبازان، آزادگان
8- دستاوردها
فصل هجدهم: نتایج و دستاوردهای دفاع مقدس در عرصه داخلی و بین المللی
1- دستاوردهای داخلی
2- دستاوردهای خارجی
منابع و مآخذ