هنر و ادراک بصری – روان‌ شناسی چشم خلاق

شاید چنین به نظر برسد که هنر در خطر غرق شدن در انبوه حرف و حدیث ها قرار دارد. ما به ندرت با نمونه ای تازه مواجه می شویم که حاضر باشیم آن را به عنوان هنر اصیل بپذیریم؛ با این همه، اطرافمان پر است از انبوه کتاب ها، مقاله ها، پایان نامه ها، سخنرانی ها، درس گفتارها و کتاب های راهنمایی که همه در صددند برای ما روشن کنند که چه چیزی هنر است و چه چیزی نیست؛ و چه کسی در چه زمانی و به چه دلایلی فلان اثر را به وجود آورد. تصویر اندام خُرد و لطیفی که خیل جراحان و تحلیلگرانِ غیرمتخصص حریصانه آن را قطعه قطعه می کنند، از ذهن انسان خارج نمی شود؛ و بدین ترتیب ممکن است به این نتیجه برسیم که اساساً دلیل مبهم بودن مفهوم هنر در روزگار ما آن است که بیش از اندازه راجع به آن فکر می کنیم و حرف می زنیم.با این همه، چنین تشخیصی محتملاً چندان تیزبینانه نیست. تردیدی نیست که شرایط حاضر تقریباً برای هیچکس رضایت بخش نیست؛ ولی اگر با دقتی بیشتر در صدد یافتن دلایل آن برآییم، درمی یابیم که در واقع ما وارثان شرایط فرهنگی ای هستیم که نه تنها برای آفرینش هنری مناسب نیست، بلکه مستعدِ ایجاد نوعی تفکر غلط در این باره است.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
دیباچة ویراست جدید
مقدمه
فصل اول: تعادل
ساختار پنهان یک مربع
ماهیت نیروهای ادراکی
مربع و دو دایره
تعادل فیزیکی و روان شناختی
ضرورت تعادل
وزن
جهت
الگوهای تعادل
بالا و پایین
راست و چپ
تعادل و ذهن انسان
مادام سزان در صندلی زرد
فصل دوم: شکل
دیدن به مثابة جستجوی فعّال
دریافت عناصر اصلی
انگاره های ادراکی
شکل چیست؟
تأثیر گذشته
دیدن شکل
سادگی
سازوکار ساده سازی
هم ترازسازی و برجسته سازی
کلیّت خود را تثبیت می کند
تقسیم بندی
چرا چشم معمولاً حقیقت را به می گوید
تقسیم بندی در هنرها
جزء چیست؟
تشابه و تفاوت
نمونه های هنری
فصل سوم: فُرم
جهت گیری در فضا
بازتابها
کدام وجه از همه بهتر است؟
روش مصری
کوته نمایی
هم پوشانی
حُسن هم پوشانی در چیست؟
بازی متقابل سطح و ژرفا
وجوه رقیب
واقع گرایی و واقعیت
چه چیزی واقع نماست؟
فرم به مثابة ابداع
سطوح انتزاع
چشمه
اطلاعاتِ بصری
فصل چهارم: رشد
چرا کودکان به این شکل طراحی می کنند؟
نظریة عقل گرایانه
کودکان آنچه را می بینند ترسیم می کنند
انگاره های بازنمایانه
طراحی به مثابة حرکت
دایرة نخستین
قانون تمایزیابی
عمودی و افقی
ویژگی مورّب
تلفیق اجزاء
اندازه
بچه قورباغه های بی مسمّا
پرداخت در قالب دوبعدی
پیامدهای آموزشی
پیدایش فرم در مجسمه
میله ها و تخته ها
مکعّب و مدوّر
فصل پنجم: فضا
خط و خط کناره نما
رقابت خطوط کناره نما
شکل و زمینه
سطوح مختلف ژرفا
بهره گیری در حوزة نقاشی
قاب و پنجره
ویژگی مقعر در مجسمه سازی
دلیل دریافت ژرفا چیست؟
عمق ناشی از هم پوشانی
شفافیّت
از شکل افتادگی ایجاد فضا می کند
جعبه هایی با سه بُعد
استعانت از فضای عینی
به سوی همگرایی فضا
تصویر
تصویر
دو سرمنشأ پرسپکتیو مرکزی
تصویر
بازتاب تقریبی
تصویر
تصویر
فضای هرم شکل
تصویر
تصویر
تصویر
تصویر
تصویر
تصویر
نمادپردازی جهانی متمرکز
تصویر
تصویر
بازی با قواعد
تصویر
تصویر
تصویر
فصل ششم: نور
تجربة نور
درجة روشنایی نسبی
نوردهی
نور ایجاد فضا می کند
سایه ها
نقاشی بدون نورپردازی
نمادپردازی نور
فصل هفتم: رنگ
از نور تا رنگ
شکل و رنگ
رنگها چگونه پدید می آیند
رنگهای اولیة مولد
تجمیع و تفریق
مکملهای مولّد
مدیومی بی ثبات
در جستجوی هارمونی
عناصر سازندة میزان
مکمّلهای مبنا
کنش متقابل رنگها
ماتیس و ال گره کو
واکنش نسبت به رنگها
گرم و سرد
فصل هشتم: حرکت
رخدادها و زمان
هم زمانی و توالی
شرایط ادراک حرکت
جهت
رازگشاییهای سرعت
حرکت استروبوسکوپی
برخی از مشکلات تدوین فیلم
رؤیت نیروهای حرکتی
معیار پیچیدگی
بدن به مثابة ابزار
تصویر بدنی حسی ـ حرکتی
فصل نهم: پویایی شناسی
سادگی کافی نیست
تفاسیر مرسوم پویایی شناسی
نمودار نیروها
آزمایشهایی در رابطه با تنش جهت مند
حرکت بدون تحرک
پویایی شناسی کیفیّت اریب
تنش از شکل افتادگی
ترکیب بندی پویا
جلوه های استروبوسکوپی
پویایی چگونه پدید می آید؟
نمونه های هنری
فصل دهم: بیان
نظریه های سنّتی
بیان در ساختار ریشه دارد
اولویت بیان
نمادپردازی در هنر
یادداشتها
کتاب شناسی
واژنامه
نمایه