نگارش و ویرایش

اهمیت فنّ نگارش در آن است که وظیفه سترگ انتقال میراث علمی و فرهنگی به نسل های آینده را تنها با یاری گرفتن از آن می توان ادا کرد و آهنگ پیشرفت مادی و معنوی جامعه با سرعت و سهولت و صحت این انتقال متناسب است.کتاب حاضر در دو دفتر تنظیم شده است: نگارش و ویرایش.در بخش نگارش، پس از بیان کلیات به ترتیب زبانِ نوشته؛ خصایصِ بلاغیِ زبان و راه های پروردن معانی مطرح می شود. در بخش ویرایش، پس از مقدّمه ای با عنوان «آشنایی با حرفه ی ویراستاری» ابتدا انواع خدمات ویرایشی و سپس مراحل خدمات ویرایشی، ویرایشِ زبانی و ویرایش فنّی بیان می شود. در بخش ضمائم، مطالبی مانند نمونه های گزارش بررسی و ارزیابی صفحه عنوان، صفحه عنوان لاتین، صفحه حقوق، واژه نامه، شرح اعلام، فهرست مندرجات، نمونه های جدول، نمودار و نقشه، نمونه هایی از معرفی کتاب، نمونه های غلطنامه و استدراک، جدول آوانویسی زبان فارسی، جدول حرف نویسی، مصوّت های اضافی در نظر گرفته شده است. بخش پایانی کتاب شامل کتابنامه است.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
یادداشت برای چاپ دهم
یادداشت برای چاپ هفتم
چند نکته درباره ی چاپ چهارم کتاب
تذکار و تشکر
دفترِ اوّل ـ نگارش
فصلِ اول ـ کلّیّات
1. همه‏ ی ما به نوشتن نیاز داریم
2. چرا گفتن آسان است و نوشتن دشوار؟
3. نوشته انواعِ متعدّد دارد
خاطرات (8)، نامه به دوستان و نزدیکان (13)، سفرنامه (21)، مقاله‏ ی تحقیقی (28)،
بررسی و نقد (30)، نوشته‏ های مطبوعاتی (33).
4. نوشته، محصولِ تجربه و معلومات و تحقیق
5. محدودیّت‏های ما در کارِ نگارش
6. فنِّ مطالعه
7. مرجع‏ شناسی
8 . نویسندگی نوعی معماری است
فصلِ دوم ـ زبانِ نوشته
1. انواعِ زبان
2. گونه ‏های کاربُردیِ زبان
3. تقسیم ‏بندی به اعتبارِ درجاتِ اجتماعی ـ فرهنگی
4. تقسیم ‏بندی به اعتبار وجوه اشتراک و افتراق
5. زبان معیار
6. زبانِ شکسته
7. طنز، مطایبه، هجو
8. استدراک ـ آیرونیا، انواع، و سازوکارهای آن
1. آیرونیای ناساز (طنز)
2. آیرونیای سازگار (مطایبه)
9. انتخابِ واژه و تعبیر
فصلِ سومِ ـ خصایصِ بلاغیِ زبان
1. صداقت و صمیمیّت، ساده‏ نویسی
2. سلاست و عمق
3. ایجاز و اطناب
4. تنوّع و تحرّک
فصلِ چهارم ـ راه‏های پروردنِ معانی
1. تعریف
2. توصیف
3. استدلال
4. بررسیِ علل و نتایج
5. استشهاد
6. مقایسه
7. تقسیم ‏بندی
8 . مکالمه و مناظره
حاصلِ سخن
دفترِ دوم ـ ویرایش
مقدّمه ـ آشنایی با حرفه‏ ی ویراستاری
فصلِ اول ـ انواعِ خدماتِ ویرایشی
1. به اعتبارِ نوعِ ویرایش
2. به اعتبارِ نوعِ اثر
3. به اعتبارِ حوزه ‏ی محتواییِ اثر
4. به اعتبارِ عرصه‏ ی کاربُردیِ اثر
5. به اعتبارِ حجمِ اثر
6. به اعتبارِ مخاطبانِ اثر
فصلِ دوم ـ مراحلِ خدماتِ ویرایشی
1. بررسی و ارزیابی
2. تماس با صاحب اثر
3. انعقادِ قرارداد
4. تحویل گرفتنِ متن
5. ویرایشِ اثر و تهیه ‏ی مطالبِ خارج از متنِ اثر
6. تهیّه‏ ی معرّفی ‏نامه و شرحِ پشتِ جلد؛ تهیّه‏ ی شرحِ رویِ جلد، …
7. تنظیمِ شناس‏نامه
8. هم‏کاری با بخشِ تولید
9. تهیّه ‏ی فهرست، فهرستِ راه‏نما، غلط‏نامه، استدراک
10. کارهای پس از نشرِ اثر
فصلِ سوم ـ ویرایشِ زبانی
1. مبانی
2. خطاها و کاربردهای مکروه رایجِ زبانی
الف ـ خطاهای مصداقی
ب ـ خطاهای نوعی
3. عربی در فارسی
فصلِ چهارم ـ ویرایشِ فنی
1. شیوه‏ ی املا
2. نشانه ‏های فصل و وصل
3. آوانویسی، حرف ‏نویسی، اِعراب‏ گذاری
4. پانوشت
5. ارجاعات، کتاب‏شناسی
6. اعداد و ارقام
7. ضبطِ اعلام
8. جدول، شکل، نمودار، نقشه
9. فهرستِ راه‏نما
10. واژه‏ نامه، شرحِ اعلام و اصطلاحات
11. فهرستِ مندرجات، فهرستِ تفصیلی
12. علایم و رمزهای مربوط به ویرایش و چاپ
ضمایمِ دفترِ دوم
رسم الخط در نسخه شناسی
نمونه‏ های گزارشِ بررسی و ارزیابی