تاریخ ایران در دوره قاجاریه – عصر آقا محمد خان

شناسه محصول: s201907-1992 دسته: ,
نقد و بررسی اجمالی

این کتاب جلد نخست از مجموعه چندجلدی تاریخ ایران عصر قاجار است که برای دانشجویان و علاقه مندان تاریخ ایران تا نهضت مشروطه نوشته شده است. کتاب حاضر با محوریت زندگی آقامحمدخان و پیشینه قوم قاجار، به بررسی شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران پس از صفویه و ناامنی حاصل از آن تا قدرت گیری و سلطنت اولین پادشاه قاجار پرداخته است. نویسنده با بهره گیری از منابع دست اول و رسمی به جا مانده از عصر افشاری، زندیه و قاجاریه، به تحلیل وقایع تاریخی، علل و پیامدهای آن در حیات اجتماعی و سیاسی ایران در سطح داخلی و همچنین روابط بین المللی و نقش سایر کشورها از جمله روسیه، انگلستان و عثمانی بر گسترش آشفتگی سیاسی در این سرزمین پیش از آقامحمدخان پرداخته است. از مهم ترین شاخصه های این اثر، مقایسه متون منابع دست اول و نقد عقلانی و استدلالی وقایعی است که به اشتباه مورد پذیرش عموم در حال حاضر قرار گرفته و منجر به درک نادرستی از عملکرد بنیان گذار قاجاریه گشته است.  مؤلف کوشیده است به شخصیت آقامحمدخان نگاهی بی طرفانه داشته باشد و در توضیح انگیزه تلاش های وی، فرض را بر حصول بر وحدت ارضی و فرمانروایی یکپارچه در ایران می گذارد. همچنین نویسنده با تحلیل شرایط نامناسب حیات اجتماعی و اقتصادی عامه مردم در فاصله سقوط صفویه تا قدرت گیری آقامحمدخان که حاصل غارتگری خان ها و عدم وجود حکومت مرکزی بود، به بیان دلایل تاریخی وجود ویژگی های خاص رفتاری و گفتاری مردم ایران و تأثیرهای بلندمدت آن پرداخته و مخاطب را با جامعه شناسی تاریخی این مقطع آشنا می سازد.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
درآمد
فصل اول: معرفی و ارزیابی منابع و مآخذ تاریخی
نگاهی بر عرصه و حیطة منابع تاریخی
مروری بر منابع اصلی تاریخی دورة قاجار
عمده ترین آثار رسمی تاریخی
کلام آخر
فصل دوم: زمینه تاریخی: چشم اندازی کلی به میراث صفویان و تداوم آن در دوره قاجار
نظریه ملوکیت شرعی و پادشاهی آسمانی
اقتدار و گسترش حوزه ولایت عالمان دینی
سازمان روحانیت، تصوف و اخباری گری
الف) سازمان روحانیت صفوی و تداوم میراث آن در عصر قاجار
ب) میراث صوفیانه صفویان
ج) فرهنگ اخباری گری زیرساخت اجتماعی مقاومت در برابر علوم جدید
میراث اقتصادی صفویان
نفوذ و اقتدار دفاتر کمپانی های تجاری در بنادر خلیج فارس
ویرانی و ترکیب ناهمگون شهرنشینی
فصل سوم: تبار، پیشینه و خیزش های ناموفق
اصل و نسب قاجاریه
قاجارها در عصر صفوی
چشم اندازی به قاجاریه استراباد
درآمدی بر زمینه های ظهور خوانین جدید
فتحعلی خان قاجار از تولد تا مرگ
کشتار رقیبان در ضیافت خون
به سوی اصفهان
پیوستن فتحعلی خان به شاه تهماسب دوم صفوی
فصل چهارم: ایران از قتل نادر تا ظهور آقامحمدخان قاجار
تجدید 50 سال جنگ خانگی، ناامنی و قتل و غارت
محمدحسن خان قاجار دوازده سال نبرد بی حاصل با خوانین رقیب
بازگشت محمدحسن خان قاجار به استراباد و اندیشه استیلا بر تمام ایران
هجوم به مازندران و گیلان
رویارویی با کریم خان، محاصره استراباد، شکست و فرار خان زند
هدیه دریای نور و تاج ماه به محمدحسن خان برای نجات خراسان از غارت احمدخان درانی
هجوم محمدحسن خان به اصفهان و محاصره شیراز
نبردهای محمدحسن خان و آزادخان افغان و نجات ارومیه از دست افاغنه
هجوم مجدد به اصفهان و بروز قحطی در این شهر و عراق عجم
ناکامی محمدحسن خان در تصرف شیراز، بازگشت به استراباد و قتل او
حسینقلی خان، آخرین خیزش بی سرانجام قاجاریه قوانلو برای رسیدن به قدرت
بازگشت حسینقلی خان به استراباد تا فرار به جاجرم از برابر زکی خان زند
پیشنهاد نصرالله میرزا افشار به حسینقلی خان برای اتحاد و کشورگشایی
بازگشت حسینقلی خان به جاجرم و مقابله با کوکلان ها و غارت آن
نامه آقامحمدخان به حسینقلی خان
قاجار و اعزام باباخان به شیراز
قتل حسینقلی خان در بازگشت از چپاول بسطام جهانسوز
فصل پنجم: ایران در عصر تکاپوهای آقامحمدخان قاجار
ظهور آقامحمدخان قاجار و نگاهی به مبانی اندیشه او در تجدید وحدت سیاسی ایران زمین
آقامحمدخان از مرگ کریم خان تا تسلط کامل بر استراباد
مبانی اولیه قدرت آقامحمدخان
کشاکش های آقامحمدخان و جعفرخان زند و استمرار ناامنی
ها
دوره جنگ قدرت میان آقامحمدخان و لطفعلی خان زند و استمرار ویرانی ها
کشاکش ها در کرمان و شکست کامل لطفعلی خان از آقامحمدخان
فصل ششم: جستار در مبانی لشکرکشی آقامحمدخان به قفقاز و هجوم به شوشی و تفلیس
چشم انداز تحولات قفقاز در فترت صفویان تا ظهور آقامحمدخان
فرود عقاب دو سر در گیلان و باکو پس از ناکامی در تسلط بر تمام قفقاز
اشغال گیلان توسط قوای دریایی روسیه
سقوط باکو با خیانت درگاه قلی بیک
هجوم عثمانی ها به قفقاز در رقابت با روسیه
هجوم عثمانی ها به تفلیس
غلبه عثمانی ها بر ایروان
سقوط گنجه به دست قوای عثمانی
عهدنامه تجزیه و تقسیم ایران میان روسیه و عثمانی
بازتاب رقابت روسیه و عثمانی در قفقاز و شالوده های انفعال منطقه در هجوم های بعدی روسیه
رکود اقتصادی و گسترش فقر
بازی دربار روس با ارامنه
تبدیل تفلیس به قرارگاه عقاب دو سر، پیش درآمد پایان استقلال گرجستان
از مناسبات تهمورث خان با نادرشاه تا انحصار قدرت در دست اراکلی خان
از تسلط اراکلی خان بر تفلیس و دعوت روس ها به قفقاز تا حمله آقامحمدخان به گرجستان
آقامحمدخان و هجوم به تفلیس
سقوط تفلیس و فرار اراکلی خان
چشم اندازی انتقادی به گزارش های کشتار تفلیس
بازگشت آقامحمدخان به تهران، هجوم روسیه به قفقاز و اندیشه تصرف اصفهان
اشغال گنجه از سوی قوای روس
فصل هفتم: تاج گذاری آقامحمدخان در تهران و آغاز رسمی فرمانروایی قاجاریه
چشم اندازی به سیر دگرگونی قومی و تجزیه ماوراءالنهر از خاک ایران
درآمدی بر تاریخ درانیان و ازبکان ماوراءالنهر
نگاهی کلی بر تحولات سیاسی ایران شرقی در عصر درانیان
تیمورشاه درانی و جانشینان وی در خراسان
زمان شاه درانی و تجدید دخالت های درانیان در بلوچستان و خراسان
هجوم به بلوچستان پس از فرار همایون میرزا از قندهار
کشاکش و جنگ قدرت میان زمان شاه و برادرش محمودمیرزا
درانیان و تجدید تهدید خراسان
سفارت گدوخان، فرستاده زمان شاه نزد آقامحمدخان
برآمدن ازبکان شیبانی و تجزیه سیاسی و قومی ماوراءالنهر از ایران
ظهور خانات هشترخانی
تأسیس خانات منغیت
کشتار شیعیان مرو و تبعید آنان به دستور امیرمعصوم توره
تلاش برای استرداد ماوراءالنهر به ایران برای تأمین امنیت خراسان و استراباد و برچیدن سلطنت شاهرخ میرزا، دست نشانده درانیان
آقامحمدخان و شاهرخ میرزا در گزارش های تاریخی
قتل شاهرخ میرزا و نبش قبر نادرشاه
بازگشت آقامحمدخان از خراسان به تهران
رابطه ایران با فرانسه در عصر آقامحمدخان
اولیویه و دیدار با کلانتر شیرازی
عزیمت به آذربایجان و تصرف قلعه شوشی و قتل آقامحمدخان
قتل آقامحمدخان و تجدید جنگ قدرت
انتشار خبر قتل آقامحمدخان و تجدید شورش و ناامنی
منابع

مشخصات کلی
سایر مشخصات
تعداد صفحات

نویسنده

ناشر

شماره چاپ

تاریخ چاپ

شابک

موضوع

پرسش و پاسخ

    برای ثبت پرسش، لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید

    نقد و بررسی