خراج – از آغاز فتوحات اسلامی تا میانه قرن سوم هجری

محققان برای خراج در تاریخ حکومت اسلامی اهمیت بسیار قائل اند. برخی شورشها و انقلابها را به میزان و روشهای گوناگون جمع آوری خراج نسبت می دهند و برخی بر این باورند که خراج با رونق و رکود کشاورزی مرتبط است. بسیاری نیز معتقدند که خراج تکیه گاه دولت است و گردش مالی حکومت بر آن متمرکز است. این نظرها خالی از حقیقت نبوده، اما الزاماً هم دقیق نیست. و بسیاری از محققان به این سخن توجه نموده اند که نظام خراج در حکومت اسلامی، ادامه نظامهای اداری پیش از اسلام است. برخی نظام خراج در شام و مصر را ادامه نظام بیزانسی، و عده ای دیگر، آن را در عراق و مشرق جهان اسلام ادامه «نظام ساسانی» می دانند. این در حالی است که تحقیقاتی به زبانهای بیگانه در توصیف این دو نظام مالیاتی به چشم می خورد، بی آنکه مطالب قابل توجهی به زبان عربی در دست باشد و به اشکالات این دو نظام اشاره ای داشته باشد.

فهرست این کتاب بصورت زیر است:
مقدمه مترجم
پیشگفتار
مقدمه
بررسی و تحلیل منابع
فصل اول : سازمان {تشکیلات} مالیاتی عمربن خطاب
فصل دوم : اقدامات مالیاتی امویان
فصل سوم : اقدامات مالیاتی دوره عباسیان
فصل چهارم : اداره و ساماندهی مالیاتها
فصل پنجم : مفهوم صوافی : گامهای نخست و تحولات
منابع